ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ Πάντα παρών στο κάλεσμα της εποχής

Επιστημονικό Συνέδριο. Αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ 21-22.11.2009. Διοργάνωση: Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ

Στον πρόλογο της έκδοσης, το Πολιτιστικό Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ σημειώνει μεταξύ άλλων: «Στην έκδοση αυτή συγκεντρώνονται τα πρακτικά, καθώς και το εικαστικό και οπτικοακουστικό υλικό του επιστημονικού συνεδρίου που πραγματοποίησε η ΚΕ του ΚΚΕ στις 21 – 22 Νοέμβρη 2009, για να τιμήσει τα 100 χρόνια από τη γέννηση του κορυφαίου κομμουνιστή ποιητή Γ. Ρίτσου.

Πρόθεσή μας ήταν το συνέδριο αυτό να διευρύνει και να ξεπεράσει τις προηγούμενες προσεγγίσεις μας στο έργο του Γ. Ρίτσου: Να αναδείξει χωρίς επιλεκτικότητα όλες τις διαστάσεις του στη διαλεκτική τους σχέση, να ανταποκριθεί στην ευρύτητα, στη βαθύτητα, στην καθολικότητα τελικά της κοσμοθεωρίας και κοσμοαντίληψης του Γ. Ρίτσου και της ποιητικής τους έκφρασης. Επειδή όμως ακόμη και η πιο εμπεριστατωμένη ανάλυση δεν μπορεί να αντικαταστήσει το λόγο του ίδιου του ποιητή, τελική επιδίωξή μας είναι να παρακινήσουμε και να διεγείρουμε τις διαθέσεις για να διαβαστεί πλατιά από το λαό η ποίηση του Ρίτσου, κι ακόμη περισσότερο να κατακτηθεί. Προπαντός να κατακτηθεί από την εργατική τάξη, αφού πρώτα σ’ αυτήν ο Ρίτσος απευθύνεται και πρώτη εκπροσωπεί, γιατί αυτή είναι ο κύριος φορέας των ιδανικών της επανάστασης και της κοινωνικής απελευθέρωσης που η ποίησή του υπηρετεί».Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».

Γεωργία Ανεζίνη-Λεράκη – «Η περιπέτεια μιας καρδερίνας»

«Η περιπέτεια μιας καρδερίνας» τιτλοφορείται το παραμύθι της πολυγραφότατης Γεωργίας Ανεζίνη – Λεράκη. Δίνοντας στα πουλιά «ανθρωπινή λαλίτσα», μέσα από την περιπέτεια μιας καρδερίνας, της Ριρής, που από λεύτερη και συντροφευμένη με το Ρένο, θα βρεθεί στο σπίτι της μικρής Μαρίας, σε ένα κλουβί συντροφιά με ένα καναρίνι, το Χάρη, θα «βαφτιστεί» Βιολέτα, θα αγωνιστεί για να γεννήσει τα πουλάκια της, θα ξανασμίξει με τον αγαπημένο της και θα λευτερωθεί από άλλα πουλιά – κάνει τα παιδιά να αγαπήσουν το διάβασμα, το καλό εξωσχολικό βιβλίο, τη φύση και τα πλάσματά της. Και παράλληλα τα μαθαίνει την «αλφαβήτα» εκείνων των αξιών που αξίζουν στον άνθρωπο και στη ζωή, όπως η αγάπη, η μητρότητα, η γονική φροντίδα και τρυφερότητα, η αλληλεγγύη, η φιλία, η συντροφικότητα, η ελπίδα, η λευτεριά και η ομορφιά του αγώνα για την απόκτησή της.

Η ομορφιά των εικόνων που ζωγράφισε η Εύα Μελά με θερμά χρώματα, που «ανασαίνουν» τις μυρουδιές της γης, τα αρώματα των λουλουδιών, τις ευωδιές του δάσους, συντροφεύουν μοναδικά το κείμενο. Ενα εκδοτικό κομψοτέχνημα, πανόδετο βιβλίο, μια προσφορά της «Σύγχρονης Εποχής» στον παιδόκοσμο.

ΘΕΜΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ

Το έργο του ύμνησε τον κομμουνισμό και την πίστη σ’ αυτόν

Σαράντα ένα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το θάνατό του (23 Απρίλη 1970) 

Εξώφυλλο του «Αγιον Ορος». Το χαρακτικό είναι του Γ. Βελισσαρίδη

«Κουμπάρε». Αυτή ήταν η προσωνυμία του λογοτέχνη Θέμου Κορνάρου, που υποκαθιστούσε και το «Θέμος» και το «Κορνάρος». Με την προσφώνηση «κουμπάρε» συμπύκνωνε τις έννοιες αδελφός, σύντροφος, συναγωνιστής.

Υπόδειγμα κομμουνιστή λογοτέχνη, στρατευμένου στην υπόθεση του λαού. «Φλογισμένο πολυβόλο» τον χαρακτηρίζει ο Τάκης Αδάμος και συνεχίζει: Η ζωή, η δράση και τα έργα του δεν είναι παρά «εύστοχες βολές» στις ρίζες της λαϊκής δυστυχίας, της εκμετάλλευσης, της ξενοδουλίας και της πολύπλευρης καθυστέρησης της χώρας. Αγωνίστηκε αδιάλλαχτα να εμποδίσει τη ζούγκλα «να κατακλύσει τους ανθρώπινους συνοικισμούς».

Αξιος μαχητής της στρατιάς της κοινωνικής αλλαγής. Για τη δράση και τα έργα του γνώρισε αμείλιχτους και σκληρούς διωγμούς: Το ’36 πιάστηκε και εκτοπίστηκε στη Φολέγανδρο και αργότερα, βαριά άρρωστος, στην Ακροναυπλία. Και έπειτα «τα χρόνια σου περνάνε από διωγμό σε διωγμό/ Απ’ το Χαϊδάρι, στα μπουντρούμια του Μεσολογγίου/ Απ’ τη Μακρόνησο στον Αϊ – Στράτη/ Δίπλα στο θάνατο με μια μπουκιά χαμόγελο στο στόμα σου/ Με δύο αστραπές απόφαση στη νύχτα των ματιών σου…» (Γ. Ρίτσος) .

Κώστας Μπόσης – «… και το τρένο τραβούσε για τα ξεχερσώματα»

Σε μια πολιτεία, στα νοτιοανατολικά σύνορα της Σοβιετικής Ενωσης, έρχονται να εγκατασταθούν, αμέσως μετά το τέλος του εμφύλιου πολέμου στην Ελλάδα, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, για να προστατευτούν από την καταδιωκτική μανία του μοναρχοφασιστικού καθεστώτος.

Μια καινούρια ζωή αρχίζει για όλους. Τα προβλήματα είναι πολλά. Οι συνθήκες στέγασης, η δυσκολία προσαρμογής στις νέες συνθήκες δουλειάς, οι μικροαστικές συνήθειες από τη ζωή στην Ελλάδα, η έλλειψη γραμματικών γνώσεων, αλλά και οι προσωπικές αδυναμίες που πηγάζουν από την ανθρώπινη φύση…

Με μεγάλη αφηγηματική δύναμη, ο συγγραφέας Κώστας Μπόσης παρουσιάζει ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό από χαρακτήρες μέσα από το βιβλίο του «… και το τρένο τραβούσε για τα ξεχερσώματα», που κυκλοφορεί από τη «Σύγχρονη Εποχή».

Γεια σου, φίλε

Ανθολογία διηγημάτων για τη μετανάστευση
Για παιδιά και νέους

Ενα φαινόμενο με ιδιαίτερα πολυποίκιλες εκφράσεις και εκφάνσεις και με τόσο μαζικά χαρακτηριστικά όπως η μετανάστευση δεν αφήνει αδιάφορους τους συγγραφείς, σε οποιονδήποτε χρόνο και τόπο. Κατά συνέπεια, και η σύγχρονη παραγωγή της ελληνικής λογοτεχνίας για παιδιά και νέους έχει να παρουσιάσει ικανό αριθμό σχετικών βιβλίων.

Προχωρώντας στην έκδοση Ανθολογίας Διηγημάτων με θέμα τη Μετανάστευση, η «Σύγχρονη Εποχή» δεν είχε σκοπό να προσθέσει έναν ακόμη τόμο στους πολλούς που ήδη υπάρχουν. Το συλλογικό αυτό έργο, αποτέλεσμα μιας προσεκτικής διαλογής κειμένων που συγκεντρώθηκαν ύστερα από πρόσκληση σε «συγγραφείς και όχι μόνο», φιλοδοξεί να αποτελέσει αφορμή συζήτησης και διαλόγου ανάμεσα σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς.

Στόχος ήταν και παραμένει η αποσαφήνιση, μέσα από ένα πιο προσιτό μέσο, όπως η λογοτεχνία των πραγματικών αιτιών των κοινωνικών αντιθέσεων, που δε βρίσκονται στο χρώμα, στο φύλο ή στον τόπο καταγωγής, αλλά στην ταξική θέση κάθε ανθρώπου μέσα στα εκμεταλλευτικά συστήματα. Η χρήση της μυθοπλασίας θα κάνει ευκολότερη την ευόδωση της προσπάθειας αυτής. Η προσέγγιση του θέματος με πιο κατανοητούς στα παιδιά τρόπους είναι δυνατόν να συμβάλει στην ανάπτυξη του πνεύματος αλληλεγγύης μεταξύ των μεταναστών και των Ελλήνων εργαζομένων, να καλλιεργήσει το σεβασμό στη διαφορετικότητα και να προωθήσει τη φιλία ανάμεσα στους λαούς

Τάσος Αυγερινός – Δυτική λεωφόρος

«Τον μεθούσε ο ίλιγγος της ταχύτητας σαν ποτό δυνατό και ανόθευτο. Ανοιγε τέρμα το γκάζι της μαύρης «Γιαμάχα» του, όταν έτρεχε τις νύχτες στα παράνομα ράλι της Δυτικής λεωφόρου και αισθανόταν ότι αποκτούσε φτερά αγγέλου στο σώμα του, ότι εκτοξευόταν από τη βρώμικη άσφαλτο στην καθαρότητα των αιθέρων. Μούγκριζαν οι άλλες μηχανές πίσω του, αλλά άδικα προσπαθούσαν οι συνομήλικοί του αναβάτες να τον πλησιάσουν. Τη ζωή τους μόνο έπαιζαν κορόνα-γράμματα, κυνηγώντας τον και ποτέ δεν τον είχαν νικήσει»… Η «Δυτική λεωφόρος» είναι το τελευταίο βιβλίο του αγαπημένου μας συντρόφου και συναδέλφου, που δεν είναι πια ανάμεσά μας, Τάσου Αυγερινού. Ενας νεαρός που μεγάλωσε μέσα σε άσυλα και έγινε διαρρήκτης, εγκαταλείπει κάποια στιγμή τους δρόμους της παρανομίας, με τη βοήθεια ενός μεσόκοπου αλτρουιστή και μιας κοπέλας που έχει αγαπήσει και προσπαθεί να χαράξει καινούρια πορεία στη ζωή του. Η μεγάλη και δύσκολη προσπάθειά του όμως κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα, όταν ένας άτεγκτος υπαστυνόμος ανακαλύπτει το «βεβαρημένο» παρελθόν του και κινείται για να τον συλλάβει, ώστε να εφαρμοστεί ο «νόμος-αράχνη» που πιάνει μόνο τα μικρά έντομα. Μια σύγχρονη ιστορία με αστυνομική υφή και πολλές κοινωνικές προεκτάσεις, που εκτυλίσσεται στα δυτικά προάστια κάποιας μεγαλούπολης και καταλήγει σ’ ένα απροσδόκητο φινάλε. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τη «Σύγχρονη Εποχή».

Μιχάλης Παπαϊωάννου – «Κώστας Βάρναλης. Μελέτες»

Μια έκδοση της Σύγχρονης Εποχής για τον Κώστα Βάρναλη τον μεγάλο λογοτέχνη, δοκιμιογράφο, στοχαστή ιδιαίτερα επίκαιρη. Πρόκειται για διάφορες μελέτες δημοσιευμένες σε περιοδικά και εφημερίδες. Ο συγγραφέας του βιβλίου Μιχάλης Παπαϊωάννου σημειώνει σχετικά στην εισαγωγή. «Τα περιεχόμενα τούτου του βιβλίου τα συγκροτούν διάφορες μελέτες και επιφυλλίδες που έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς σε περιοδικά και εφημερίδες (συχνότερα στο «Ριζοσπάστη«) με διάφορες αφορμές. Είναι συνεπώς μια συλλογή φιλολογικών κειμένων μου που έχουν για αντικείμενό τους τη ζωή, την εποχή και το έργο του Κώστα Βάρναλη, μάλλον ορισμένες πλευρές της προσωπικότητάς του. Τα κενά που αφήνουν, ίσως συμπληρωθούν σε άλλο, δεύτερο τόμο. Ο αναγνώστης θα παρατηρήσει τα ίδια πράγματα να επαναλαμβάνονται σε δυο και περισσότερες μελέτες. Το απαιτούσε το είδος και η αυτονομία τους. Ενδιέφερε η πληρότητα της καθεμιάς ξεχωριστά. Για ν’ αποφευχθεί αυτή η αδυναμία έπρεπε να ξαναγραφούν και να χυθούν σε εντελώς νέο καλούπι. Τότε όμως δε θα ήταν μια συλλογή, αλλά μια ενιαία μελέτη για τον Κώστα Βάρναλη. Ελπίζω κι έτσι η συμβολή μου να μην είναι χωρίς κάποια αξία». Ενα βιβλίο χρήσιμο σε οποιονδήποτε επιθυμεί να προσεγγίσει το έργο του μεγάλου ποιητή.

Ν. Κ. Sandars – «Οι Λαοί της Θάλασσας»

Διαβάσαμε το βιβλίο της Ν. Κ. Sandars «Οι Λαοί της Θάλασσας» των εκδόσεων «ΟΔΥΣΣΕΑΣ». Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο, που κυριεύει το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα! Οχι, δεν αναφερόμαστε σε κάποιο κείμενο της φανταστικής ή της αστυνομικής λογοτεχνίας, ούτε σε έρωτες και πάθη βρικολάκων, οι οποίοι αυτό τον καιρό σπάνε τα ταμεία εδώ στη Γερμανία! Ετούτο το βιβλίο είναι δημιούργημα μιας γνωστής Αγγλίδας αρχαιολόγου, η οποία μας παίρνει μαζί της σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στη μαγική θάλασσα της Μεσογείου, σε διάφορα μέρη της Προϊστορικής Ελλάδας – στην ηπειρωτική χώρα και στου Αιγαίου διάφορα νησιά -, στην Κρήτη και στην Κύπρο, στην Αίγυπτο και στην Παλαιστίνη, στη Φοινίκη, στης Μικράς Ασίας τις πανάρχαιες περιοχές…

Γιοκόντα Μπέλι – «H γυναίκα φωλιά»

«H γυναίκα φωλιά» είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Νικαραγουανής ποιήτριας Γιοκόντα Μπέλι (βραβείο Casa de las Americas, 1978). Πρόκειται για ένα πληθωρικό έργο που αφηγείται με συναρπαστικό τρόπο τις επιθυμίες και τις αμφιταλαντεύσεις ανθρώπων που έχουν στρατευτεί σ’ έναν αγώνα μέχρι θανάτου. Οι ιστορίες δυο γυναικών εξελίσσονται παράλληλα σ’ ένα μαγικό παιχνίδι ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Μαζί με το κύριο θέμα συνυπάρχουν ο αγώνας για τη γυναικεία χειραφέτηση και η λαχτάρα των ανθρώπων που μάχονται μέσα σε αντίξοες συνθήκες, βιώνοντας την πληρότητα στον έρωτα. Κυκλοφορεί από τη «Σύγχρονη Εποχή».

Η 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ

H έκδοση αυτή εντάσσεται στη σειρά έκδοσης ντοκουμέντων από το Αρχείο του ΚΚΕ με απόφαση της ΚΕ. Η δημοσίευση των πρακτικών της 3ης Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ είναι συμβολή στη μελέτη της Ιστορίας του Κόμματος.

Η 3η Συνδιάσκεψη πραγματοποιήθηκε στη Ρουμανία, τον Οκτώβρη του 1950. Μετά την ήττα του ΔΣΕ (Αύγουστος 1949) το ΚΚΕ υποχώρησε στις σοσιαλιστικές χώρες, όπου συγκεντρώθηκε ο κύριος όγκος των κομματικών δυνάμεων που συγκρούστηκαν με την εγχώρια αστική τάξη και τον αγγλοαμερικανικό ιμπεριαλισμό. Εντός της Ελλάδας, κομματικά μέλη παρέμεναν στις ανταρτοομάδες, στις φυλακές και τις εξορίες, ενώ λιγοστά ήταν τα μέλη στις μισοδιαλυμένες παράνομες κομματικές οργανώσεις, χωρίς ενιαία καθοδήγηση, ενώ επιχειρήθηκε μια πρώτη προσπάθεια αποκατάστασής της με την παράνομη αποστολή στην Ελλάδα του Ν. Μπελογιάννη (Ιούνης 1950).

Η 3η Συνδιάσκεψη αποτελεί το σημαντικότερο Σώμα του Κόμματος μετά το 7ο Συνέδριό του (1945). Η σημασία της έγκειται στο γεγονός ότι είναι το κομματικό Σώμα που επιχειρεί την πολιτική προσαρμογή του Κόμματος στη νέα φάση του συσχετισμού δυνάμεων, μετά την οργανωμένη υποχώρηση του ΔΣΕ (τέλος Αυγούστου 1949) και την έξοδο των δυνάμεών του από την Ελλάδα. Είναι η φάση ανασύνταξης των κομματικών δυνάμεων στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, φροντίδας χιλιάδων αναπήρων και παιδιών, ανασύνταξης των παράνομων δυνάμεών του στην Ελλάδα, προσδιορισμού των καθηκόντων του στις νέες συνθήκες συσχετισμού δυνάμεων, ενσωματώνοντας συμπεράσματα από την ηρωική δράση αλλά και από τις αδυναμίες και τα λάθη του.

Ετσι, στην 3η Συνδιάσκεψη επιχειρήθηκε μια συνολική εκτίμηση της δράσης του στη δεκαετία του 1940, κατά την οποία το Κόμμα ηγήθηκε δύο ένοπλων αγώνων, του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ (1941-1944) και του ΔΣΕ (1946-1949). Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».